III typ nadwrażliwości

Reakcje nadwrażliwości, czyli nadreaktywności układu immunologicznego można podzielić na 4 zasadnicze typy:

rycina własna

 

SLE jest przykładem choroby, której podłożem jest reakcja nadwrażliwości typu III. W organizmie pojawiają się Ag (mogą to być Ag mikroorganizmów, autoAg, składniki obcej surowicy), które łączą się ze swoistymi Ab (zazwyczaj klasy IgG1, IgG3, rzadziej IgM) i tworzą kompleksy immunologiczne. W zdrowym organizmie KI są usuwane przez fagocyty (makrofagi, neutrofile) wątroby i śledziony i nie wyżądzają krzywdy. Jednak, jeśli mechanizm ich usuwania nie jest sprawny, dochodzi do miejscowego lub ogólnoustrojowego odkładania KI i niszczenia tkanek. Niewydolne usuwanie KI może być spowodowane:

-niską swoistością Ab względem Ag, 

-zaburzeniem procesu fagocytozy 

-zaburzeniem aktywacji układu dopełniacza.

KI najczęściej deponowane są w:

-błonie podstawnej naczyń krwionośnych

-błonie kłębuszków nerkowych

-błonie maziowej stawów.

Odkładaniu się KI sprzyja zaburzenie płynności przepływu krwi i mniejsze ciśnienie w naczyniach krwionośnych. Takie warunki występują w kłębuszkach nerkowych, dlatego to właśnie nerki są tak często atakowane w SLE. Komórki nerek na swojej powierzchni posiadają również receptory dla składników układu dopełniacza, co pozwala im wyłapywać KI z krążenia. Dodatkowo odkładanie KI jest ułatwione w miejscu już trwającego stanu zapalnego.

Do uszkodzenia tkanek dochodzi najczęściej wskutek aktywacji układu dopełniacza, który sam doprowadza do lizy komórki (rozpadu), a dodatkowo prowadzi do chemotaksji (napływu) neutrofilów i wydzielania przez nie enzymów niszczących tkanki.

Dopełniacz może ułatwiać wychwytywanie kompleksów immunologicznych przez wątrobę, ale po przyłączeniu się do już odłożonych w tkankach kompleksów – nasila stan zapalny. Brak niektórych składowych układu dopełniacza często obserwowany jest u pacjentów z SLE, co wiąże się z nieefektywnym usuwaniem KI.

Etapy powstawania reakcji zapalnej:

1.Krążące KI odkładane są w tkankach i łączą białka układu dopełniacza.

2.Dochodzi do aktywacji układu dopełniacza:

         -wydzielenie chemoatraktantów i anafilatoksyn

         -stworzenie kompleksu MAC niszczącego komórki

3.Chemoatraktanty i anafilatoksyny powodują napływ neutrofilów, bazofilów i płytek krwi do miejsca odkładania sie KI, a także nasilają dalsze odkładanie się KI.

4.Płytki krwi powodują mikrozakrzepy w naczyniach krwionośnych.

5.Fagocyty (neutrofile i bazofile) uwalniają rodniki ponadtlenkowe i enzymy uszkadzające komórki.

KI - kompleksy immunologiczne utworzone z antygenu i przeciwciała

Ag - antygen

Ab - przeciwciało

Literatura:

1.Lydyard P. M., Whelan A., Fanger M. W. Immunologia. Krótkie wykłady. Warszawa 2009. Wydawnictwo Naukowe PWN; str. 227-242.

2. Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W. Immunologia. Warszawa 2002. Wydawnictwo Naukowe PWN; str. 403-404.

3. notatki własne